Jeolog Prof. Dr. Naci Görür, sarsıntılarla ilgili değerlendirmelerde bulundu. Prof. Dr. Naci Görür, İstanbul, İzmir ve Malatya için ihtarlarını sıraladı.
Görür, Marmara’da iki fay kolunun birden kırılması halinde İstanbul’da 7.6 büyüklüğünde bir sarsıntı olacağını söyledi.
“İki fay birden kırılırsa 7.6”
Prof. Dr. Görür’ün mümkün İstanbul sarsıntısı ile ilgili açıklamaları şöyle:
“Son yapılan bütün araştırmalar Marmara’da iki farklı fay kolunun kilitlendiği istikametinde. Bunlardan biri Kumburgaz fay kolu, oburu de Adaların güneyindeki fay kolu. Bu iki fay kolu kilitli. Yani bu kol üzerinde rastgele bir önemli zelzele olmuyor. Ufak zelzeleler oluyor bu da bizim klik dediğimiz daha yavaş kaymaların sonucu olan küçük sarsıntılar. Bunlar da kilitli fay kısmını etkiliyor. Muhakkak manada da gerilim değişimine neden oluyor. Bu da bizi endişelendiriyor.
“Şu an birçok araştırmacılar Marmara’da bu iki fay kolundan birinin kırılması sonucunda en az 7.2 büyüklüğünde bir zelzele olacağını bekliyor.
“Özellikle Kumburgaz kolunun yani Silivri açıkları ile Yeşilköy açıklarına uzanan 65 kilometrelik fayın kırılmasıyla en az 7.2 büyüklüğünde bir sarsıntı olacağını lakin Adaların güneyinden geçen fay sınırı kırılırsa en fazla 7 büyüklüğünde zelzele olacağını düşünüyoruz.
“Ancak her ikisinin birden kırılma mümkünlüğü var. Ya birebir vakitte ya da belli bir vakit aralığından sonra kırılma mümkünlüğü var. İkisi birden kırılırsa İstanbul’da 7.6 büyüklüğünde bir sarsıntı olacak. Farklı vakitlerde olursa kısa vakit içerisinde 7’nin üzerinde iki farklı zelzele olacak demektir. Bunun örneği 1766 yılında olmuştur. 1766 yılında 3 ay ortayla 2 tane 7’nin üzerinde sarsıntı meydana gelmiş. Münasebetiyle Marmara’daki durum sarsıntı istikametinden tasa vericidir.“
“Çelikhan-Erkenek bölgesine dikkat etmek gerekir”
Prof. Dr. Naci Görür, Malatya’da meydana gelen 4.7 büyüklüğündeki sarsıntının akabinde Çelikhan-Erkenek bölgesi ile Maraş-Türkoğlu bölgesine dikkat çekerek bu bölgede geçmiş tarihte yaşanan zelzeleleri hatırlattı.
“Malatya’da olan sarsıntılar çoğunlukla Doğu Anadolu fay jenerasyonu üzerinde oluyor. Bu nesil Bingöl Karıova’dan başlıyor, İskenderun Körfezi’ne kadar devam ediyor. Bu fay nesli bilhassa 2020 yılında Elazığ’da olan zelzele nedeniyle hareketlendi. Burası daha evvel hayli sessizdi. Yalnızca 1970 yıllında Bingöl sarsıntısı vardı. Ondan sonra da küçük zelzele olan Palu zelzelesi oldu. O vakit Sivrice’ye dikkat etmek gerekir diye ihtarları yapmıştık. 2003-2004 yıllarında bu uyarıyı yaptım ancak Palu zelzelesi 2010 yılında oldu.”
“2020 yılında da Elazığ Sivrice’de sarsıntı oldu. Bu sarsıntı sınırı Sivrice ile Pütürge ortasındaki fay kolunu kırdı. Münasebetiyle hem Elazığ’ı hem de Malatya’yı etkiledi. Sivrice sınırı kırılınca dikkatimizi onun Güneybatısında yer alan Çelikhan-Erkenek ortasına ve Maraş-Türkoğlu yöresine dikkat çekmeye başladık. Zira bu türlü doğrultu atımlı faylar bir yerde büyük sarsıntı ürettikleri vakit o fay üzerinde onun devamı olan yerlerde gerilimi artırır. Sarsıntı olduğu vakit kırılan fay kolunun gücünün değerli bir kısmı sismik dalga halinde yahut bir ısı biçiminde boşalır lakin kıymetli bir kısmı da o fayın devamına transfer olur. Hasebiyle Elazığ-Malatya ortasında kol kırıldığı vakit Çelikhan-Erkenek bölgesine dikkat etmek gerekir. Bir de tarihi zelzelelere bakarız. Tarihte ne olmuşsa günümüzde de emsal şeyler olabilir. Nitekim de o bölgenin problemli olduğunu düşünüyorum. Hangi yer bilimciye sorsak zahmetli olarak sayacaklarının ortasında Çelikhan-Erkenek, Maraş-Türkoğlu yöresini sayar. Vakit varken mahallî idarelerin, halkın hazırlıkları yapmasında yarar var.”
“İzmir’deki beklenen zelzele değil”
Prof. Dr. Görür, İzmir’in eskiye göre zelzele manasında daha hassas olduğunu tabir etti:
“Yer bilimciler olarak İzmir de zelzele beklediğimiz yerler ortasında. İzmir’de hala zelzele bekliyoruz. Bilhassa İzmir fayı üzerine, yani Gediz grabeninin güney hudut fayı İzmir fayı olarak İzmir’in içerisine gelir. Bayraklı’nın falan bulunduğu körfezin içerisine gelir. Asıl sarsıntı üretecek fay İzmir fayıdır. Daha o fay kırılmadı. O kırılırsa 7 büyüklüğünde zelzele üretebilir. Geçenlerde İzmir’de olan sarsıntı aslında Kuşadası körfezi üzerinde oldu. O sarsıntı İzmir’in beklenen sarsıntısı değil. Bu sarsıntı de etraftaki faylara gerilim transferi yaparak ya da düzeyini değiştirerek bazılarında yükleyip, bazılarında geciktirmiş olabilir. Bilhassa İzmir yarımadası üzerinde kuzey güney taraflı olan fayları kıymetli ölçüde etkilemiş olabileceğini düşünüyorum. İzmir’in eskiye göre zelzele bakımından daha hassas hale geldiğini söyleyebilirim.” (DHA)
