Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) İstanbul Milletvekili Sezgin Tanrıkulu, 3 Aralık Dünya Engelliler Günü’nde yaptığı yazılı açıklamada, dünyada 1 milyar, Türkiye’de ise 2 milyon 530 bin 376 engelli olduğunu belirterek, Avrupa Birliği (AB) ülkeleri ve ülkedeki engellilerinin durumunu karşılaştırdı.
Tanrıkulu’nun açıklamasına nazaran AB ülkelerinde ilkokuldan sonra okulu bırakan engelli oranı yüzde 25. Bu oran İsveç’te yüzde 11 iken, Türkiye’de yüzde 60. AB’de engellilerin yüzde 29,9’u yoksulluk/sosyal dışlanmışlık riski altında, Türkiye’de bu oran yüzde 77,1.
Türkiye’deki engellilerin önünde eğitim ve öğretiminde büyük mahzurlar çıktığını söz eden Tanrıkulu, bu duruma ait bilgileri açıklayarak, “Avrupa Birliği ülkelerinde ilkokuldan sonra engelli bireylerin okulu bırakma oranı yüzde 25. İsveç’te yüzde 11, Türkiye’de yüzde 60. 25-64 yaş ortası çeşitli eğitim programlarına (yaşam uzunluğu öğretim) iştirak oranı engelli olmayan bireyler için yüzde 9,8; engelli bireyler için yüzde 6,9. Türkiye’de ise bu oranlar sırasıyla yüzde 4,1 ile 1,7. 30-34 yaş ortası engellilerin üniversiteyi bitirme oranı AB’de yüzde 22,1 ve Türkiye’de 6,8” dedi.
Tanrıkulu’nun açıkladığı bilgiler şöyle:
-OECD ülkelerinde engelli nüfusun istihdam oranı yüzde 44, engelli olmayanlar için yüzde 75… Birebir yıllar için işsizlik oranları ise engelliler için yüzde 14, genel nüfus için yüzde 7. İstihdam edilen engellilerin yüzde 22’i yarı vakitli işlerde çalışıyor, bu oran engelli olmayan bireyler için yüzde 13 seviyesinde.
-AB’de 15-64 yaş ortasındaki engelli olmayan bireylerin istihdamı ise yüzde 66.9 (Türkiye’de yüzde 51) iken, engelli bireyler için yüzde 47.3 (Türkiye’de yüzde 41.1). AB’de en yüksek istihdam oranı İsveç’te (yüzde 66.2), en düşük istihdam oranı ise Macaristan’da (yüzde 23.7).
-Türkiye’de istihdam edilen 90 bin 131 engelli bireyin 12 bin 223’ü kamu, 77 bin 908’I özel bölümde çalışıyor.
-OECD ülkelerinde engellilere ayrılan kamu yardımı gayri safi ulusal hasılanın yüzde 2’ni oluşturuyor. Bu oran Norveç, Hollanda ve İsveç üzere ülkelerde yüzde 4-5’lere kadar yükseliyor. Türkiye’de ise 1990-2007 yılları ortasında yüzde 0.1. Çalışma yaşındaki nüfusun yüzde 6’sı kamu yardımlarıyla geçiniyor. Kuzey ve Doğu Avrupa’daki kimi ülkelerde bu oran yüzde 10-12 ortasında değişiyor.
-Türkiye’de 2012 yılı itibariyle yaklaşık 410 bin engelli birey yardımlardan tertipli yararlanıyor (kayıtlı bireylerin yüzde 38.4’ü). Kayıtlı olanların yüzde 27’si “özürlü aylığı”ndan, yüzde 11,2’si ise Toplumsal Yardımlaşma ve Dayanışma Genel Müdürlüğünün tıpkı ve nakdi yardımlarından tertipli olarak yararlanıyor. Kayıtlı olanların yüzde 55,7’si ağır fizikî iş ve güç gerektirmeyen işlerde çalışmayı istiyor.
-OECD ülkelerinde engelli birey içeren hanelerin yüzde 22’si yoksulluk sonunun altında gelire sahip, bu oran engelli birey olmayan hanelerde yüzde 14. Engellilerin gelirleri ulusal ortalamalardan yüzde 15 daha düşük.
-2013 yılında AB’de 16 yaş üstü engellilerin yüzde 29,9’u yoksulluk ya da toplumsal dışlanmışlık riski altında (Engelli olmayanlarda bu oran yüzde 21,4). Bu alanda 2007 yılından bu yana Türkiye verisi bulunmuyor. 2007 yılında Türkiye’deki engellilerin yoksulluk ve toplumsal dışlanmışlık riski yüzde 77,1.
-OECD ülkelerinde iş gücü nüfusunda düşük eğitimli (ortaokul ve öncesi) bireylerin nüfusa oranı engelliler için yaklaşık yüzde 40 iken, bu oran engelli olmayan bireyler için yaklaşık yüzde 20. (ANKA)
