Koronavirüs tedavisinden sonra ortaya çıkan Sitokin fırtınası bağışıklık sisteminin kendi dokularını yok etmeye başlaması ile meydana gelen bu olay kişinin hayatını kaybetmesiyle sonuçlanan çok kritik bir teşhistir.
Sitokin fırtınası nedir?
En sık viral enfeksiyonlar sonucu meydana gelen bu tabir şöyle tanımlanabilir, kişinin bedeninde sitokin çok ve denetimsiz halde salındığında, etrafında ne varsa yıkmaya başlıyor ve sağlam hücreleri de öldürüyor. Bağışıklık sistemi, kendi dokularını yok etmeye başlıyor.
“Bağışıklık sisteminin dosttan düşmana dönüştüğü an” olarak isimlendirilen “sitokin fırtınası” yıkıcı hasarların artışına ve mevte neden oluyor.
Tedaviye karşın düşmeyen ateş, akciğer hasarının artışı ve laboratuvar bedellerinde bozukluk durumunda “sitokin fırtınası” tanısı konuluyor. En sık viral enfeksiyonlar sonucu gelişen bu tabloda, sitokin çok ve denetimsiz halde salındığında, etrafında ne varsa yıkıyor, sağlam hücreleri de öldürüyor. Bağışıklık sistemi, kendi dokularını yok etmeye başlıyor.
Sağlık Bilimleri Üniversitesi (SBÜ) Gülhane Eğitim ve Araştırma Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Ümit Savaşçı, AA muhabirine yaptığı açıklamada, geçen yıl aralık ayında ortaya çıkan ve tüm dünyayı etkilemeye devam eden Covid-19 hastalığında, bağışıklık sisteminin rolünün her geçen gün daha uygun anlaşıldığını söyledi.
Savaşçı, bilhassa ağır seyreden akut teneffüs yolu sorunu yaşayan Covid-19 hastalarında ansızın ve çok yüksek ölçülerde proinflamatuar sitokinlerin salınımının gözlemlendiğini ve bu duruma “sitokin fırtınası” ismi verildiğini aktardı.
Doç. Dr. Savaşçı, sitokin fırtınasının en sık, viral enfeksiyonlar sonucu geliştiğini belirterek, “Vücutta görülen hastalıkların çabucak hemen hepsinde immün sistemin âlâ ya da berbat istikameti var. İmmün sistem her vakit güzel istikamette çalışmayıp bazen kendi bünyesine de ziyan verebiliyor. Bu evrede bedenin bağışıklığı yabancı proteinleri görür ve uyarılarak bunları yok etmeye çalışır. Şayet bunlara olağan dozda bir cevap veriyorsa onu yok eder. Bazen doğal bağışıklık yok edemez, o vakit onlara has birtakım silahlar üretir. Biz bunlara sitokin ismini veriyoruz.” sözlerini kullandı.
“Dost olan savunma sistemi kendi hücrelerini düşman görüp yok etmeye başlıyor”
Sitokinlerin, bağışıklık sistemi hücreleri tarafından salınan küçük moleküler yüklü, çözünür proteinler olduğunu, hücreler ortası etkileşim ve bağlantısı sağladıklarını lisana getiren Savaşçı, şu bilgileri paylaştı:
“Bu sitokinler denetim edilmek zorundadır. Bunlar şayet denetimsiz salgılanırsa bu sefer çok tepkiler ortaya çıkabilir. Bunlar çok ve denetimsiz halde salındığında, etrafında ne varsa yıkıp etraftaki sağlam hücreleri de öldürür. Bağışıklık sisteminiz büsbütün kendi dokularınızı yok etmeye başlıyor. Bu durdurulamaz sel, bir felaket üzere kendini berbat bir noktaya götürüyor. Bu durum mevt ve yıkıcı hasarların artışına neden olmaktadır.
Tedaviye karşın düşmeyen ateş, akciğer hasarının artışı ve laboratuvar kıymetlerinde bozukluk durumunda ‘sitokin fırtınası’ tanısı konulur. Sitokin fırtınasının tedavisine yönelik başarılı yaklaşımların, ağır Covid-19 hastalarının güzelleşmesinde ve yaşamasında çok değerli olacağı düşünülmektedir. Kortikosteroid ve tosilizumab üzere ilaçların kullanılmasıyla bir umut olarak bu yıkıcı fırtına durdurulmaya çalışılmaktadır.”
