KİRA GELİRİNE HUSUS EDİLEN MAL VE HAKLAR
Gelir Vergisi Kanununun 70 inci unsurunda yazılı kira Çorum escort gelirine mevzu edilen mal ve haklar şöyledir
Arazi bina Döşeli olarak kiraya verilenlerde döşeme için alınan kira bedelleri dahildir maden suları memba suları madenler taş ocakları kum ve çakıl istihsal denizli escort yerleri tuğla ve kiremit harmanları tuzlalar ve bunların mütemmim cüzileri ve teferruatı
Voli mahalleri ve dalyanlar
Gayrimenkullerin farklı olarak kiraya verilen mütemmim cüzileri ve teferruatı ile bilumum tesisatı demirbaş eşyası diyarbakır escort ve döşemeleri
Gayrimenkul olarak tescil edilen haklar
Arama işletme ve imtiyaz hakları ve ruhsatları ihtira beratı alametifarika marka ticaret unvanı her türlü teknik fotoğraf desen model plan ile sinema ve televizyon sinemaları ses ve imaj bantları sanayi ve ticaret ve bilim alanlarında elde edilmiş bir deneyime ilişkin bilgilerle kapalı bir formül yahut bir imalat yolu üzerindeki kullanma hakkı yahut kullanma imtiyazı üzere haklar
Telif hakları
Gemi ve gemi hisseleri ile bilumum motorlu tahmil ve tahliye vasıtaları
Motorlu nakil ve cer vasıtaları her türlü motorlu araç makine ve tesisat ile
bunların eklentileri
KİRA GELİRİNİN ELDE EDİLMESİ
Kira gelirinde gelirin elde edilmesi tahsil aslına bağlanmıştır Tahsil temeline nazaran kira gelirinin vergilendirilmesi için nakden yahut birebir olarak tahsil edilmiş olması gerekmektedir
Kira Bedelinin Nakden Tahsil Edilmesi
Kira bedelinin nakden tahsil edilmesi kiranın Türk parası yahut yabancı para ile ödenmesini söz eder Alınan çek bedelleri de nakden tahsilat sayılır
Mükellefler tarafından o yıla yahut geçmiş yıllara ilişkin olarak tahsil edilen kira bedelleri tahsil edilen yılın hasılatı sayılır
Örneğin 2020 2021 ve 2022 yıllarına ilişkin kira gelirlerinin toplu olarak 2022 yılında tahsil edilmesi halinde bu gelirler 2022 yılının geliri olarak dikkate alınacaktır
Gelecek yıllara ilişkin olup peşin olarak tahsil edilen kira bedelleri ödemenin yapıldığı yılın değil gelirin ilgili olduğu yılın geliri sayılacaktır
Örneğin 2022 2023 ve 2024 yılları kira gelirleri topluca 2022 yılında tahsil edilirse her yıla ilişkin kira bedeli ilgili yılın geliri sayılacaktır
Döviz cinsinden kiraya verme süreçlerinde tahsilatın yapıldığı tarihteki T C Merkez Bankası döviz alış kuru temel alınarak kira gelirinde gayri safi hasılat belirlenir
Kira Bedelinin Birebir Olarak Tahsil Edilmesi
Kiranın tıpkı mal eşya vb olarak alınması halinde tahsil edilen kiralar 213 sayılı Vergi Tarz Kanunu kararlarına nazaran emsal bedeli ile paraya çevrilir
KİRA BEDELİNİN HİÇ OLMAMASI YAHUT DÜŞÜK OLMASI
Kira bedelinin hiç olmaması yahut düşük olması halinde emsal kira bedeli temel alınır Buna nazaran
Gayrimenkulün bedelsiz olarak oburlarının kullanımına bırakılması
Kiraya verilen gayrimenkulün kira bedelinin emsal kira bedelinden düşük olması hallerinde emsal kira bedeli temeli uygulanacaktır
Kiraya verilen bina ve topraklarda emsal kira bedeli varsa yetkili özel makamlarca yahut mahkemelerce saptanmış kira bedelidir
Bina yahut arazi dışında kalan mal ve haklarda emsal kira bedeli bunların maliyet bedelinin 10 udur Bu bedel bilinmiyorsa Vergi Adap Kanununun servetlerin kıymetlenmesi hakkındaki kararlarına nazaran belirli edilen bedellerinin 10 udur
Aşağıda belirtilen hallerde ise emsal kira bedeli aslı uygulanmaz
Boş kalan gayrimenkullerin korunması hedefiyle bedelsiz olarak diğerlerinin ikametine bırakılması
Binaların mal sahiplerinin yol anne baba büyükanne büyükbaba füru çocuklar torunlar yahut kardeşlerinin ikametine tahsis edilmesi Ancak bu kimselerin her birinin ikametine birden fazla konut tahsis edilmişse bu konutların yalnız birisi için emsal kira bedeli hesaplanmaz Örneğin mal sahibi baba çocuğunun ikametine iki adet gayrimenkul tahsis etmişse yalnızca bir adet gayrimenkul için emsal kira bedeli hesaplanmayıp oburu için emsal kira bedeli hesaplanacaktır
Mal sahibi ile birlikte akrabaların da birebir meskende yahut dairede ikamet etmesi
Genel bütçeye dahil daireler ve özel bütçeli yönetimler vilayet özel yönetimleri ve belediyeler ile öbür kamu kurum ve kuruluşlarınca yapılan kiralamalar
KONUT KİRA GELİRLERİNDE İSTİSNA UYGULAMASI
Binaların konut olarak kiraya verilmesinden bir takvim yılı içinde elde edilen hasılatın 2022 yılı için 9 500 TL si 2023 yılı için istisna fiyatı 21 000 TL gelir vergisinden istisna edilmiştir Konut kira geliri elde eden bireylerin yıllık olarak tespit edilen istisna meblağının altında kira geliri elde etmeleri halinde bu gelirleri için beyanname vermesine gerek bulunmamaktadır
KİRA GELİRİNİN TESPİTİNDE İNDİRİLECEK GİDERLER
Kira gelirinin vergilendirilmesinde elde edilen gelirin safi meblağı iki farklı formda tespit edilebilmektedir
Gerçek Sarfiyat Yöntemi
Götürü Masraf Usulü Hakları kiraya verenler hariç
Gerçek yahut götürü masraf metodunun seçimi taşınmaz malların tümü için yapılır Bunlardan bir kısmı için gerçek sarfiyat öbür kısmı için götürü masraf usulü seçilemez Götürü sarfiyat yolunu seçen mükellefler iki yıl geçmedikçe gerçek masraf tekniğine dönemezler
Gerçek Sarfiyat Sisteminde İndirilecek Giderler
Gerçek masraf metodunun seçilmesi durumunda safi iradın bulunması için gayrisafi hasılattan Gelir Vergisi Kanununun 74 üncü hususunda yazılı aşağıdaki masraflar indirilir
1 Kiraya veren tarafından ödenen aydınlatma ısıtma su ve asansör masrafları
2 Kiraya verilen malların yönetimi için yapılan ve gayrimenkulün değeri ile orantılı olan yönetim sarfiyatları
3 Kiraya verilen mal ve haklara ait sigorta masrafları
4 Kiraya verilen mal ve haklar münasebetiyle yapılan ve bunlara harcanan borçların faizleri
5 Konut olarak kiraya verilen bir adet gayrimenkulün iktisap yılından itibaren 5 yıl müddet ile iktisap bedelinin 5 i İktisap bedelinin 5 i fiyatındaki bu indirim yalnızca ilgili gayrimenkule ilişkin hasılata uygulanacak indirilmeyen kısım masraf fazlalığı sayılmayacaktır 2018 yılından evvel iktisap edilen konutlar için indirimden yararlanılması mümkün bulunmamaktadır
6 Kiraya verilen mal ve haklar için ödenen vergi fotoğraf harç ve şerefiyelerle kiraya veren tarafından belediyelere ödenen harcamalara katılma hisseleri
7 Kiraya verilen mal ve haklar için ayrılan amortismanlar ile kiraya veren tarafından yapılan ve gayrimenkulün iktisadi kıymetini artırıcı niteliği olan ısı yalıtımı ve güç tasarrufu sağlamaya yönelik harcamalar Bu harcamalar 2022 takvim yılı için 2 000 TL yi aşıyor ise maliyet olarak dikkate alınabilir
8 Kiraya veren tarafından kiraya verilen gayrimenkul için yapılan tamir masrafları ile bakım ve idame masrafları
9 Kiraladıkları mal ve hakları kiraya verenlerin ödedikleri kiralar ve öbür gerçek masraflar
10 Sahibi bulundukları konutları kiraya verenlerin kira ile oturdukları konut yahut lojmanların kira bedeli İndirilmeyen kısım sarfiyat fazlalığı sayılmayacaktır
Türkiye de yerleşik olmayan mükelleflerin çalışma yahut oturma iznialarak altı aydan daha fazla bir müddettir yurt dışında yaşayan Türk vatandaşları dahil yabancı ülkelerde ödedikleri kira bedelleri Türkiye de elde ettikleri kira gelirinden sarfiyat olarak indirim konusu yapılamaz
11 Kiraya verilen mal ve haklarla ilgili olarak mukavelenameye kanuna yahut ilama istinaden ödenen ziyan ziyan ve tazminatlar
Gerçek Masraf Prosedüründe İstisnadan Yararlanılması Halinde İndirilebilecek Masrafın Hesaplanması
Gerçek sarfiyat prosedürünün seçilmesi ve konut kira gelirlerine uygulanan istisnadan yararlanılması durumunda gerçek sarfiyat meblağının istisnaya isabet eden kısmı gayrisafi hasılattan indirilemeyecektir
Vergiye tabi hasılata isabet eden indirilebilecek sarfiyat kısmı aşağıdaki formül kullanılarak hesaplanabilir
İndirilebilecek Sarfiyat Toplam Masraf X Vergiye Tabi Hasılat Toplam Hasılat
Vergiye Tabi Hasılat Toplam Hasılat Konut Kira Geliri İstisnası
Götürü Sarfiyat Yolunda Sarfiyat İndirimi
Götürü masraf sistemini seçen mükellefler gerçek masraflara karşılık olmak üzere hasılatlarından 15 ini götürü olarak indirebilirler Kira geliri elde edip de konut istisnasından yararlanabilecek mükellefler için götürü sarfiyat istisna fiyatı düşüldükten sonra bulunan fiyat üzerinden hesaplanacaktır Hakları kiraya verenler götürü masraf yolunu kullanamazlar
KİRA GELİRİNİN BEYANI
Beyana tabi geliri yalnızca gayrimenkul sermaye iradından ibaret olan mükelleflerden
Bir takvim yılı içinde elde ettiği konut kira geliri 2022 yılı için 9 500 TL lik istisna fiyatını 2023 yılı için 21 000 TL aşanlar
Tevkifata tabi işyeri kira gelirlerinin brüt meblağı 2022 yılı için 70 000 TL lik beyanname verme sonunu 2023 yılı için 150 000 TL aşanlar Beyanname verme sonu olan 70 000 TL nin aşılıp aşılmadığının tespitinde gelir vergisi kesintisine tabi brüt kira gelirleri ile konut kira gelirinin gelir vergisinden istisna edilen fiyatı aşan kısmı birlikte dikkate alınacaktır
Bir takvim yılı içinde mal ve hakların kiralanmasından elde edilen gelirlerden kesinti ve istisna uygulamasına bahis olmayan ve fiyatı 2022 yılı için 3 800 TL lik beyanname verme hududunu 2023 yılı için 8 400 TL aşanlar yıllık beyanname vereceklerdir
Vergi kesintisine ve istisna uygulamasına bahis olmayan kira gelirlerinin beyanında örneğin karları kolay tarzda tespit olunan mükellefe kiraya verilen işyerinden elde edilen kira gelirlerinde olduğu gibi 3 800 TL lik fiyat bir istisna olmayıp beyanname verme sonudur Bu meblağı aşan bir işyeri kira geliri olduğunda tamamı beyan edilecektir
Aile bireylerinin her birinin sahip oldukları mal ve haklardan elde ettikleri kira gelirleri için kendi isimlerine farklı ayrı beyanname vermeleri gerekmektedir Küçük ve kısıtlıların mükellef olması durumunda bunlar ismine verilecek olan yıllık gelir vergisi beyannamesi veli vasi yahut kayyum tarafından imzalanacaktır
Mal ve haklara paylı olarak sahip olunması halinde her ortağın yalnızca kendi payına karşılık gelen kira gelirlerini beyan etmesi gerekmektedir
BEYANNAMENİN VERİLME VAKTİ VE ŞEKLİ
Mükelleflerin 2022 devrine ilişkin beyana tabi gayrimenkul sermaye iradı gelirleri için 1 31 Mart 2023 tarihleri ortasında beyannamelerini vermeleri gerekmektedir Beyannameler
Hazır Beyan Sistemi aracılığıyla internet ortamından
Hazır Beyan taşınabilir uygulaması aracılığıyla da cep telefonundan
Vergi dairesinden alınan kullanıcı kodu parola ve şifre ile mükellefin kendisi ya da 3568 sayılı Kanun gereği elektronik beyanname gönderme aracılık yetkisi almış meslek mensupları ile elektronik beyanname aracılık kontratı imzalanarak e Beyanname Sistemi ile elektronik ortamdan
Bağlı bulunulan ikametgâhın bulunduğu yer vergi dairesine kâğıt ortamında elden
İkametgâh adreslerine bağlı kalınmaksızın rastgele bir vergi dairesinden verilebilir
Takvim yılı içinde ülkeyi terk edenler yurt dışına çıkma tarihinden evvelki 15 gün içinde beyanname vermek zorundadırlar Mevt halinde ise beyanname mevt tarihinden itibaren 4 ay içinde mirasçılar tarafından verilecektir
VERGİNİN ÖDENME VAKTİ VE ŞEKLİ
2022 yılında elde edilen kira gelirlerine ait olarak verilecek yıllık gelir vergisi beyannameleri üzerinden tahakkuk eden gelir vergisinin 2023 yılının Mart ve Temmuz aylarında iki eşit taksit olmak üzere
Birinci taksiti damga vergisi ile birlikte 31 Mart 2023
İkinci taksiti ise 31 Temmuz 2023 tarihine kadar ödenmesi gerekmektedir
Memleketi terk ve vefat üzere mükellefiyetin kalkmasını gerektiren durumlarda beyan üzerine tarh edilen vergiler beyanname verme mühletleri içinde ödenecektir