Hürriyet genel yayın direktörü Ahmet Hakan, Sıhhat Bakanı Fahrettin Koca’ya Çin aşısı hakkında yönelttiği sorular ve yanıtlarını bugünkü köşesine taşıdı. Çin aşısı 11 Aralık’ta Türkiye’de vurulmaya başlanacak.
Hakan’ın yazısı şöyle:
Neden Çin aşısı? Erişimi kolay ve ucuz olduğu için mi?
Fahrettin Koca: Çin aşısı, Alman aşısı, İngiliz aşısı, Amerikan aşısı… Mevzuyu bu türlü ele alamayız. Öncelikle ele almamız gereken konu, aşının hangi yolla üretildiği konusudur. Zira aşının metodu, aşının emniyetli olup olmadığını birinci dereceden tesirler.
Korona aşıları kaç prosedürle üretildi?
Fahrettin Koca: İki formül var. Birincisi: İnaktif virüs aşıları… İkincisi: mRNA prosedürüyle üretilen aşılar…
Hangisi daha emniyetli?
Fahrettin Koca: İnaktif sistemle üretilen aşılar daha muteberdir. Tarihte bilinen en uygun usul budur. Bunun uzun vadeli sonuçlarını biliyoruz. Virüsün genetik yoluyla geliştirilen mRNA aşıları, kısa vadede uygun sonuç verdi. Ancak orta ve uzun vadede nasıl bir tesiri olacağını bilmiyoruz.
Çin aşısının tekniği nedir?
Fahrettin Koca: İnaktif prosedürle üretildi. Bu yolu kullanması nedeniyle daha fazla tercih edilmesi gereken aşıdır. Üretildiği ülkeye odaklanmak yanlış, usule odaklanmak lazım. Ben diyorum ki bu yol, en eski prosedürdür. Yıllardır bu prosedüre dayalı olarak aşılar üretildi. Uzun vadede test edilmiştir. Bir yan etkisi yoktur.
Madem inaktif dediğiniz aşı üretme sistemi daha muteber, neden dünya bu tekniğe yönelmedi?
Fahrettin Koca: Çünkü bu usul çok güç ve çok değerli bir usul. İnaktif aşılar, kolay üretilebilir aşılar değil. Maliyeti çok yüksektir. O nedenle öbür sistem daha fazla tercih edilen sistem oldu.
Neden Çin aşısı? Erişimi kolay ve ucuz olduğu için mi?
Fahrettin Koca: Çin aşısı, Alman aşısı, İngiliz aşısı, Amerikan aşısı… Mevzuyu bu türlü ele alamayız. Öncelikle ele almamız gereken konu, aşının hangi formülle üretildiği konusudur. Zira aşının tekniği, aşının sağlam olup olmadığını birinci dereceden tesirler.
Korona aşıları kaç teknikle üretildi?
Fahrettin Koca: İki sistem var. Birincisi: İnaktif virüs aşıları… İkincisi: mRNA usulüyle üretilen aşılar…
Hangisi daha muteber?
Fahrettin Koca: İnaktif metotla üretilen aşılar daha muteberdir. Tarihte bilinen en uygun usul budur. Bunun uzun vadeli sonuçlarını biliyoruz. Virüsün genetik yoluyla geliştirilen mRNA aşıları, kısa vadede güzel sonuç verdi. Fakat orta ve uzun vadede nasıl bir tesiri olacağını bilmiyoruz.
Çin aşısının prosedürü nedir?
Fahrettin Koca: İnaktif yolla üretildi. Bu sistemi kullanması nedeniyle daha fazla tercih edilmesi gereken aşıdır. Üretildiği ülkeye odaklanmak yanlış, yola odaklanmak lazım. Ben diyorum ki bu prosedür, en eski formüldür. Yıllardır bu metoda dayalı olarak aşılar üretildi. Uzun vadede test edilmiştir. Bir yan etkisi yoktur.
Madem inaktif dediğiniz aşı üretme sistemi daha muteber, neden dünya bu metoda yönelmedi?
Fahrettin Koca: Çünkü bu metot çok sıkıntı ve çok değerli bir yol. İnaktif aşılar, kolay üretilebilir aşılar değil. Maliyeti çok yüksektir. O nedenle öteki usul daha fazla tercih edilen formül oldu.
O vakit Çin aşısı, sizin açınızdan bir mecburiyet değil, bir tercih. Yani metodunu önemsediğiniz için bilhassa Çin aşısını tercih etmiş durumdasınız. Bu durumda soralım: mRNA aşılarıyla ilgili ne düşünüyorsunuz?
Fahrettin Koca: Çin’le yaptığımız mutabakat 50 milyon… Bunun üzerini öteki yolla üretilen aşılarla tamamlamak durumundayız. Fakat şu gerçeği de unutmayalım: Öteki aşıların uzun vadede ne cins tesirler geliştirebileceğini bilmiyoruz.
Aşılar için bir onay kelam konusu… Çin aşısı onay aldı mı?
Fahrettin Koca: Dünyada üretilen tüm aşılar, Dünya Sıhhat Örgütü’nün süreçlerinden geçmek zorunda. Çin aşısı da o denli. Şu anda “Faz 3” devrini bitiren hiçbir aşı yok. Pandeminin yol açtığı acil durum nedeniyle orta raporlarla uygunluk veriliyor. Çin aşısı, “Faz 3”e en erken başlayan aşıdır. Ayrıyeten “Faz 3”ü daha geniş topluluklara uyguladılar. “Faz 3” ilgili Çin aşısının orta raporları şimdi açıklanmadı. Bir hafta-on gün sonra açıklanmasını bekliyoruz.
“Faz 3” açıklanmadan Çin aşısını kullanma durumu olmayacak yani?
Fahrettin Koca: Tabii ki olmayacak. Bütün orta onaylar alınmış olsa dahi biz memleketler arası akredite olan Halk Sıhhati ve Türkiye İlaç ve Tıbbi Aygıt Kurumumuzun laboratuvarlarında titizlikle incelemeler yapacağız. Bu incelemelerde aşının güvenlik testlerinin olumlu çıkması gerekiyor. Şayet aşı, ülkemiz standartlarına uygun bulunursa erken kullanım müsaadesini vereceğiz. Aşı uygulaması, lakin bu evreden sonra olacak.
Bir mecburiyet kelam konusu olacak mı? Yani aşı olmak zarurî hale getirilecek mi?
Fahrettin Koca: Bu mevzuyu Bilim Kurulu’nda ele aldık. Vardığımız sonuç şu oldu: Mecburiyet olmasın lakin vatandaşımızı ikna edelim. Hangi aşıların hangi yolla üretildiğini, hangi metodun daha âlâ bir metot olduğunu vatandaşımıza anlatacağız. Aşının menşeine değil de formülüne odaklanılması gerektiğini anlatacağız.
Daha evvel açıklamıştınız. “Aşıyı birinci ben yaptıracağım” demiştiniz. Bunu hangi usulle yapacaksınız?
Fahrettin Koca: Aşıyla ilgili tüm onay süreçleri bittikten sonra bir hastaneye gideceğim ve kamuoyunun huzurunda aşıyı yaptıracağım. Akabinde da o hastanede bulunan bütün sıhhat çalışanlarımız aşılarını yaptıracaklar.
