10 Aralık İnsan Hakları Günü nasıl ortaya çıktı?
2. Dünya Savaşı’nda 60 milyonun üzerinde insan hayatını kaybetti. Milyonlarca kişi de yaralandı ve evsiz kaldı. Ayrıyeten salgın çeşitli salgın hastalıklar da ortaya çıktı. Savaş sonrası devlet, bireylere tanınan hak ve özgürlüklerin garanti altına alınması için birleştiler. Savaş bittikten 3 yıl sonra da sivil vatandaşların haklarını müdafaaya yönelik İnsan Hakları Kozmik Bildirgesi kabul edildi. Bildirge, Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Kurulu tarafından Haziran 1948’de hazırlandı ve 10 Aralık 1948’de Genel Şuranın Paris’te yapılan oturumunda kabul edildi. İnsan Hakları Üniversal Bildirgesi, yalnızca muhakkak bir ülke yahut kısmı değil tüm dünyayı kapsıyor. Bu nedenle de hayli değerli.
İnsan Hakları Üniversal Bildirgesi’nin unsurları ise şu biçimde:
Madde 1: Bütün beşerler hür, haysiyet ve haklar bakımından eşit doğarlar. Akıl ve vicdana sahiptirler ve birbirlerine karşı kardeşlik zihniyeti ile hareket etmelidirler.
Madde 2: Herkes, ırk, renk, cinsiyet, lisan, din, siyasi yahut başka rastgele bir akide, ulusal yahut içtimai menşe, servet, doğuş yahut rastgele öbür bir fark gözetilmeksizin işbu Beyannamede ilan olunan tekmil haklardan ve bütün hürriyetlerden istifade edebilir. Bundan öbür, bağımsız memleket uyruğu olsun, vesayet altında bulunan, gayri muhtar yahut sair bir egemenlik kayıtlamasına tabi ülke uyruğu olsun, bir şahıs hakkında, uyruğu bulunduğu memleket yahut ülkenin siyasi, türel yahut milletlerarası statüsü bakımından hiçbir ayrılık gözetilmeyecektir.
Madde 3: Yaşamak, hürriyet ve kişi emniyeti her ferdin hakkıdır.
Madde 4: Hiç kimse kölelik yahut kulluk altında bulundurulamaz; kölelik ve köle ticareti her türlü biçimiyle yasaktır.
Madde 5: Hiç kimse azaba, zalimane, gayriinsani, haysiyet kırıcı cezalara yahut muamelelere tabi tutulamaz.
Madde 6: Herkes her nerede olursa olsun hukuk kişiliğinin tanınması hakkını haizdir.
Madde 7: Kanun önünde herkes eşittir ve farksız olarak kanunun eşit müdafaasından istifade hakkını haizdir. Herkesin işbu Beyannameye muhalif her türlü ayırdedici mualeleye karşı ve bu türlü bir ayırdedici muamele için yapılacak her türlü kışkırtmaya karşı eşit korunma hakkı vardır.
Madde 8: Her şahsın kendine anayasa yahut kanun ile tanınan ana haklara karşıt muamelelere karşı fiilli sonuç verecek halde ulusal mahkemelere müracaat hakkı vardır.
Madde 9: Hiç kimse keyfi olarak tutuklanamaz, alıkonulanamaz yahut sürülemez.
Madde 10: Herkes, haklarının, vecibelerinin yahut kendisine karşı cezai mahiyette rastgele bir isnadın tespitinde, tam bir eşitlikle, davasının bağımsız ve tarafsız bir mahkeme tarafından adil bir formda ve açık olarak görülmesi hakkına sahiptir.
Madde 11: Bir hata işlemekten sanık herkes, savunması için kendisine gerekli bütün tertibatın sağlanmış bulunduğu açık bir yargılama ile kanunen hatalı olduğu tespit edilmedikçe pak sayılır.
Madde 12: Hiç kimse özel hayatı, ailesi, meskeni yahut yazışması konularında keyfi karışmalara, onur ve şöhretine karşı tecavüzlere maruz bırakılamaz. Herkesin bu karışma ve tecavüzlere karşı kanun ile korunmaya hakkı vardır.
