Hindistan’ın Dharamshala kentinde sürgünde yaşıyor 87 yaşındaki Dalay Lama. Tibet’in manevî önderi olarak batıda pek bir kıymet verirler. Lakin son vakitlerde kimi davranışları yüzünden ondan “iğrenç” ya da “çirkin” diye kelam edilir oldu. “Ürkütücü” olduğunu söyleyenler de var.
Tüm dünyaya süratle yayılan bir görüntüde küçücük bir çocuğa çıkardığı lisanını emdirmeye kalkışması tek sözle iğrençti alışılmış. Esasen gelen reaksiyonlar yüzünden manevî önder çocuğun ailesi ile “görüntüden rahatsız olan herkesten” özür diledi.
Dil çıkarma geleneği
Birbirlerine emdirirler mi bilemem lakin Tibetliler de lisan çıkarma çok eski bir gelenek aslında. İnsanları selamlamanın bir biçimidir bu. 9. yüzyılda yaşadığı söylenen, pek de sevilmeyen Lang Darma isimli bir hükümdardan kelam edilir. Lisanının siyahlığı ile meşhur bir hükümdardı bu. Budistlerin reenkarnasyona inandığı malum, bu sevilmeyen hükümdarın reenkarne olmasından korkarlardı, o nedenle birbirlerini lisanlarını dışarı çıkararak selamlar, böylelikle lisanlarının siyah olmadığını gösterirlerdi. Münasebetiyle makus hükümdarın reenkarnasyonu olmadıklarını da kanıtlarlardı.
Bu geleneğin varlığı Dalay Lama’nın küçük bir çocuğa lisanını öptürmeye kalkmasına haklılık kazandırmaz doğal ki. İmaj hakikaten mide bulandırır cinstendi. Bir orta çocuklara yönelik cinsel hücumlarla çaba emeliyle kurulmuş bir dernekte istekli çalışmıştım yıllar evvel. Seminerlerde çok şey öğrenirdik. Hiç unutmadığım bilgilerden biri şudur; çocukları severken çok dikkatli olun. Zira çocuk bir pedofil ile olağan bir insanın kendisine yaklaşımının farklı olduğunu anlayamaz. Zira pedofilliler de çocuklara olağan insanların yaklaştığı üzere yaklaşıyorlar.
Düpedüz taciz bu
Dalay Lama’nın bu davranışı olağan bir insan davranışı değil olağan. Düzgün niyetli de olabilir ancak dendiği üzere “sadece sevgisini gösteriyorsa” ya da “şakalaşıyorsa” da imajın tacizden farkı yok hakikaten. Görüntüde çocuğa “dilimi emebilir misin?” diye sorduğu duyuluyor ayrıyeten.
Dalay Lama daha evvel de tartışmaların odağında olmuştu. BBC’de 2019 yılında yaptığı bir söyleşide gelecekte yerini bir bayanın alabileceğini söylemiş lakin öncelikle o bayanın “çok çekici” olması gerektiğini vurgulamıştı. Şayet bayan cazibeli olmazsa bunun pek işe yaramayacağını, insanların onu görmemeyi tercih edeceğini de eklemişti. Saçma sapan laflar doğal ancak bir manevî başkanın bayana bakışı sıradan birinden biraz farklı olmalıydı. Daha doğrusu “kadın açlığını” bu kadar belirli etmemeliydi. Dalay Lama da olsa sonuçta bir “erkek” doğal.
Çocuğa lisanını öptürmeye çalıştığı imajlarından sonra özür dileyen Dalay Lama, BBC’deki bu kelamları nedeniyle de özür dilemişti. Âlâ bir insan tavrı olan “özür dileme”yi değersizleştirecek sıklıkta özür diliyor. İnandırıcılığını yitiren özürler bunlar doğal.
Görüntüleri izlediğimde bir defa daha inandım; çocuk için tehlikeli olmayan yer yok kainatta. Kutsal ya da manevî yerlerde, yerlerde bile inançta değiller. Herkese açık bir merasimde bir manevî başkanın “dilinden“ kurtulamıyor örneğin.
Büyüklerin dünyasında, büyüklerin kurallarıyla yaşadıkları dünyada işleri sahiden güç çocukların. En acısı da küçücük vücutlarında büyüklerin haz aramaları. Fecî nitekim de. O nedenle Dalay Lama üzere, kazık kadar adamın küçücük bir çocuğa lisanını emdirmeye kalkması lanetleniyor.
Nerede olsa lanetlenmeli olağan.
Budist tapınağında da, Kuran Kursu’nda da.