ABD nin kitle imha silahı argümanlarıyla gerekçelendirdiği Irak’ı işgalinin üzerinden geçen 20 yılda ülkede etnik Adana escort ve mezhepsel tansiyonların yanı sıra terör faaliyetleri artarken işgale yol açan yetki yasası kaldırılmak üzere Kongrede görüşülüyor ABD 20 Mart 2003’te Irak’ı işgal etti ve Saddam Hüseyin rejiminin devrilmesine kadar Adıyaman escort gidecek süreci başlattı
ABD ile İngiltere nin başını çektiği ve Irak Özgürlük Operasyonu olarak isimlendirilen işgal sürecinde en tartışmalı husus ABD idaresinin işgale münasebet olarak Saddam Hüseyin’in kitle imha silahları Afyon escort geliştirdiği ve bunu terör örgütleriyle paylaşabileceğini ileri sürmesiydi Devrin ABD Lideri George W Bush 2002 de Birleşmiş Milletler BM Genel Heyetinde yaptığı konuşmada Irak’ın kitle imha silahlarına sahip olduğunu ve bu silahları terörist kümelere vermekle tehdit ettiğini öne sürdü Savaşa münasebet gösterilen bu sav işgalin birinci yılı boyunca tartışıldı lakin Saddam rejimi devrildikten sonra ülkede kitle imha silahlarına yönelik deliller bir türlü ortaya çıkmadı
ABD Senatosu İstihbarat Komitesi bir yıl sonra 2004 te Irak ta kitle imha silahları argümanlarının yanlış olduğunu kabul etti Lakin bu açıklama kamuoyunda gereğince yankı bulmadı ve ABD’nin Irak’a müdahale etmesine yol açan münasebetlerden biri olarak kalmaya devam etti Irak’ta kurulan bir komite 2005 te Irak’ın kitle imha silahları olmadığı sonucuna vardı
Bush ise lakin 2011’de kitle imha silahları savlarının yanlışsız olmadığını kabul etti Argümanın ana kaynağı New York Times gazetesiydi ve bu temelsiz tez yıllarca gazetenin prestiji her kelam konusu olduğunda gündeme geldi
Yüz binlerce Iraklı öldü, ABD 1,5 trilyon dolar harcadı
Irak işgali beklenenden süratli gerçekleşti ve Bağdat kısa müddette düştü lakin işgal sonrasında Irak’ta direnişçilerle ABD güçleri ortasında şiddetli çatışmalar yaşandı ülkede siyasi ve etnik tansiyon arttı Brown Üniversitesinin BM için yaptığı çalışmada işgalde sivil kayıplarının 275 bin ila 306 bin civarında olduğu söz ediliyor lakin resmi olmayan sayılara nazaran savaşta hayatını kaybeden sivil sayısının 500 bine yakın olduğu varsayım ediliyor
ABD nin savaşta 4 bin 431 askeri öldü 31 bin 994 askeri yaralandı Amerikan ordusunun 8 yıllık etkin savaşının hazineye maliyetinin 1 5 trilyon dolardan fazla olduğu belirtiliyor Irak işgalinin nedeni üzerine olduğu üzere sonuçları üzerine de fazlaca tartışma bulunuyor İşgalin maliyetinin yanı sıra birçok uzman savaşın Irak’taki siyasi ve mezhepsel tansiyonları artırdığını ülkeyi istikrarsızlaştırdığını ve ABD nin prestijine ziyan verdiğini savunuyor
İşgal, bölgedeki istikrarsızlığı artırdı
Öte yandan işgalin bölgedeki istikrarsızlığı artırdığı terör örgütü DEAŞ üzere radikal kümelerin yükselişine neden olduğu PKK üzere terörist örgütlerin faaliyet alanının genişlemesine imkan tanıdığı bölgedeki gelişmelerle görülüyor İşgalin ikinci yılında Irak ta çıkarılan anayasa ile Irak Kürt Bölgesel İdaresi ilan edildi bölgede milletvekilliği ve cumhurbaşkanlığı seçimleri yapılmaya başlandı İşgal Irak taki siyasi ve mezhepsel ayrışmalar ABD nin dış siyaseti ve Orta Doğu üzerinde uzun vadeli tesirleri olan kıymetli bir olay olarak anılıyor
ABD 2014’te geri dönmek zorunda kaldı
ABD de 2008 seçimlerini kazanan eski Lider Barack Obama nın seçim vaatlerinden biri Irak savaşını bitirip Amerikan askerlerini ülkeden çekmekti Obama bu vaadini 2011 de gerçekleştirdi ve Irak’taki askerlerinin büyük bir çoğunluğunu çekti fakat 2014’te IŞİD ın yükselişiyle birlikte Obama tekrar bu ülkeye asker göndermek zorunda kaldı
IŞİD terör örgütü evvelce Suriye de varlık gösterirken 2014 te başta Musul olmak üzere ülkenin orta kesitlerinin büyük bir kısmını işgal etti ve başşehir Bağdat’a hakikat ilerlemeye başladı Bu durum Irak hükümeti ve memleketler arası toplum tarafından büyük bir tehdit olarak değerlendirildi Bu nedenle ABD idaresi Irak’a yine müdahale etme kararı aldı
ABD öncelikle hava ataklarıyla IŞİD gayelerini vurdu lakin daha sonra büyük ölçüde komuta denetimini kaybeden Irak ordusuna lojistik ve eğitim dayanağı vermek üzere ülkeye asker sevk etti
IŞİD 2017 den itibaren Irak ve Suriye de büyük ölçüde mağlubiyete uğratıldı lakin hala Irak ta resmi sayılara nazaran 2 bin 500 ABD askeri bulunuyor
Irak işgaline yol açan Askeri Güç Kullanma Yetki Yasası Kongrede
ABD 2017 Ulusal Güvenlik Strateji Evrakı ile 2018 Ulusal Savunma Strateji Dokümanlarında terörle uğraşın artık bir öncelik olmadığı Washington için Çin ve Rusya ile büyük güç rekabetinin daha öncelikli olduğu vurgulandı Bu strateji evrakları ışığında hem eski Lider Donald Trump hem de mevcut Lider Joe Biden Çin i çevrelemek üzere Hint Pasifik bölgesine yük verdi
Biden Ağustos 2021 de Afganistan dan büsbütün çekildi ve Afganistan savaşının bittiğini resmen ilan etti
Ancak ABD hala Irak ta IŞİD ile çaba kapsamında operasyonlar düzenliyor Irak ordusuna taktiksel dayanak ve eğitim veriyor
AUMF yasası temel dayanak
Biden idaresi de Obama ve Trump idareleri üzere 2002’de Bush a Irak’ı işgal imkanı veren Askeri Güç Kullanma Yetki AUMF yasasını Irak ve Suriye deki askeri faaliyetlerine yasal destek olarak kullanıyor
Bu yasa Amerikan kamuoyunda Orta Doğu da sonu gelmeyen savaşların müsebbibi olarak görülüyor ve kaldırılması yıllardır Kongrede tartışılıyor 16 Mart 2023 te ilgili yasanın ABD liderine verdiği yetkiyi geri alan bir tasarı Senato Genel Heyetine getirildi Tasarı ön oylamada 27 ye karşı 68 oyla kabul edildi ve tasarının Senatoda bu hafta kesin oylaması yapılacak
Biden’ın onayından geçmesi gerekiyor
Senato Dış Alakalar Komitesi son üç yılda iki kere yetkinin feshedilmesi için oy kullandı Yetkinin yürürlükten kaldırılması için Temsilciler Meclisi ve Lider Joe Biden’ın da onayından geçmesi gerekiyor Tasarıyı destekleyenler 2002 yılında alınan kararın artık geçerli olmadığını ve ABD’nin Irak’taki askeri varlığının sona ermesi gerektiğini savunuyor
Ancak ABD nin askeri dayanağı olmadan Irak ordusunun ülke güvenliğini sağlayıp sağlayamayacağı hala tartışma konusu İşgalin 20 nci yılında Irak hala siyasi ve güvenlik meseleleri ile karşı karşıya ve ülkede hala terör faaliyetleri etnik ve mezhepsel tansiyonlar yaşanıyor Irak ta siyasi kırılganlığın yanı sıra ekonomik ve güç güvenliğine yönelik risklere de dikkat çekiliyor
Dünyanın kıymetli petrol kaynaklarına sahip ve ana gelir kaynağı petrol olan Irak ta ABD işgaliyle başlayan istikrarsızlık ve çatışma sonucunda petrol sanayisinde düşük üretim kapasitesi yetersiz altyapı ve yolsuzluk nedeniyle önemli problemler yaşanıyor Hem sivil kayıpları hem de maliyeti itibariyle ağır sonuçları olan işgalden 20 yıl sonra bile Irak ın geleceği konusunda güvenlik ve siyasi istikrar tasaları sürüyor